درس وبحث

محلی برای ارائه تحقیقات ،مقالات ،نکته های پراکنده ونیز ارتباط با دانشجویانم

درس وبحث

محلی برای ارائه تحقیقات ،مقالات ،نکته های پراکنده ونیز ارتباط با دانشجویانم

بایگانی

دکان های شبه عرفانی

سه شنبه, ۲۵ آذر ۱۳۹۳، ۱۱:۱۵ ب.ظ


وضعیت فرهنگی جامعه  ضرورت  هشدار دهی جوانان نسبت به جریان های شبه عرفانی موجود در جامعه را مضاعف نموده  است.در سال های اخیر شاهد  گرایش جوانان عزیز  به  حلقه ها وجمع های به ظاهر عرفانی هستیم  که بدون رعایت شرایط روش عرفانی صحیح ادعای ارائه محصولات عرفانی می  نمایند..محصولات ادعایی شامل اقلامی  نظیر آرامش، شهود، درمان امراض روحی ویا جسمانی ،انجام کارهای خارق العاده ،تجرد نفس از بدن ، ارتباط با امام زمان و...می باشد.

پدیده عرفان های ومعنویت گرایی های این چنینی  مختص به جامعه ایران نیست بلکه پدیده ای است که دامنگیر  اغلب جوامع امروزی در کشورهای مختلف شده است .از آنجا زندگی مدرن وصنعتی وپیشرفت های تکنولوژیکی بشر وتسلط بی نظیر او بر منابع طبیعی ورفاه زیادی که   در طی قرون اخیر بدان نایل شده است  نتوانسته است حس معنا گرایی انسان را ارضا وبه زندگی وی معنا بدهد .

انسان صنعتی ومدرن  از نبود  حقیقتی مقدس  که در پس دنیای او باشد در رنج است.حقیقتی که از ظواهر مادی با ارزش تر باشد و بتواند باتوجه به آن زندگی کند، حقیقتی که برای وی  آرمان ساز باشد وبه وی نشاط روحی دهد . نبود این حقیقت در زندگی انسان مدرن باعث رواج گرایشات نهیلیستی وافسردگی های  فلسفی در جوامع پیشرفته غربی گردید.بروز جنگ های بزرگ نظیر جنگ های جهانی اول ودوم ،نبود عدالت وآرامش در زندگی و...این سرخوردگی را افزایش  میل به پیدا کردن معنا ومعنویت را افزایش داد.این مسئله باعث رواج گسترده مکاتب متعدد ونحله های مختلف معنویت گرا در کشورهای غربی وبه تبع آن در کشورهای دیگر در دهه های اخیر گردید.

از آنجا که ادیان هندی بر آرامش ونگاه معنوی تاکید زیادی دارند به مرور  تعالیم وآموزه های مکاتب عرفانی این سرزمین  نظیر بودا ،یوگا و... به   منبعی برای اختراع مکاتب معنویت گرا بدل شد. مکاتبی که با ترکیب برخی از آموزه های مکاتب مذکور با پاره ای از روشها ونکات روز پسند وارائه آن در قالب الفاظ ظاهر فریب وزیبا به جستجوی طرفدار می پردازند.

البته غیر از مکاتب هندی مکاتب باستانی دیگر همچون آئین های سرخپوستی، عرفان اسلامی ،مسیحی ویهودی  وغیر آن نیز مصادری برای تولید معنویتگرایی های نوظهور بوده اند اما در مقایسه با مکاتب هندی در رتبه بعد قرار می گیرند.

برخی از ویژگیها

ویژگی عمده  برخی از نحله های عرفانی که در سالهای اخیر در ایران ظهور کرده اند  را در نکات زیر می توان بیان کرد. بیان  این نکات بدان معنا نیست که همه حلقه های عرفانی وشبه عرفانی همه این صفات را داشته باشند .  

عرفان سکولار : ارائه  طریقت (راه رسیدن به حقیقت ومعنای زندگی ) بدون تاکید بر لزوم رعایت شریعت  وبلکه با تاکید بر رها کردن شریعت.این ویژگی به خصوص در جوامع مذهبی چون ایران  باعث بروز تنش های جدی میان این نحله ها  با حاکمیت ، مراجع تقلید ،حوزه های علمیه  ومتدینین گردیده است.در برخی از روش های معنویتگرای  مذکور هیچ تاکیدی بر رعایت ضوابط شرعی ،احکام دینی و انجام واجبات وعبادات نمی شود. این در حالی است که بزرگان عرفان از دیرباز بر لزوم رعایت شریعت در طریقه عرفانی تاکید داشته اند .

مرید پروری : از بزرگترین ویژگی عارفان حقیقی پرهیز از ریا وخود نمایی بوده است . عارف حقیقی دعوت به خود نمی کند و علاقه مند است که کسی از راز بین او وخدا آگاه نباشد تا با آسودگی به سلوک عرفانی خود بپردازد. این ددر حالی است که در روش های شبه عرفانی معاصر  اصولا تبلیغ شخص موسس یا جانشین او به شدت مورد تاکید قرار می گیرد. باور آن سخت است که در دوران گسترش علم وتکنولوژی در پاره ای از این نحله ها شاهد  تقدیس وعبادت وتعظیم  وحتی  سجده  هواداران برای رهبر خود هستیم  رهبران مذکور  نه تنها هیچ مقاومتی در برابر این گونه رفتار ها نمی کنند بلکه  با نحوه برخورد خودتعمد دارند که این گونه رفتارها استمرار یابد .

عقایدغیر اسلامی : از آنجا که اغلب نحله های معنویتگرای معاصر ریشه در مکاتب غیر اسلامی نظیر ادیان هندی دارند، طبیعی است که در پاره ای ازمبانی اعتقاد ی رای به اموری غیر از آنچه مورد قبول مسلمین است بدهند. از جمله این امور می توان اعتقاد به تناسخ (که تعارض جدی با عقیده معاد دارد)،اعتقاد به حضور نیروی مدبر کائنات تحت عناوینی همچون روح یا هوشمندی کائنات یا شعور کیهانی ) را نام برد که با بیانهای مختلف در کلاس ها و جلسات این نحله ها ترویج می شود .طرفه این که برخی از حلقه های شبه عرفانی با پیچاندن آسمان وریسمان به هم سعی بی فایده ای در اسلامی وقرانی نشان دادن آموزه های خود دارند ودر این راه تفاسیر من در آوردی از آیات قران ارائه می نمایند. تفاسیری که با اصول کلی دین مطابقت ندارد. بعید نیست محدودیت هایی که از سوی  مجامع مذهبی ،متدینین و همچنین از سوی  ارگان های امنیتی  برای این گروهها ایجاد می شود علت  این تلاش باشد.

 نگاه ابزاری به هواداران : در برخی از حلقات شبه عرفانی معاصر قبل از آن که راهنمایی مخاطبان به الگوی زندگی عرفانی مدنظر باشد از هواداران به عنوان ابزار کسب شهرت ویا منافع مالی استفاده می شود.این که یک فردبا ظاهر موجه وبا ادبیات دینی ومذهبی در فکر کسب وجاهت وشهرت باشد چیز غیر قابل تصوری نیست. این وظیفه مردم است که به ظواهر دیگران زود اعتماد نکنند اصولاً فریب در جایی محقق می شود که  ظاهر زیبا وحسن اعتماد درمیان باشد .با الفاظ خشن وتند وجملات غیر منطقی وظاهر کریه المنظر هیچ کس نمی تواند افراد را فریب دهد.

بررسی کامل آسیب هایی که در برخی از حلقات ونحله های شبه عرفانی پدید آمده است مجال وسیع تری می طلبد . طالبان را به وبسایتهای مرتبط با این موضوع که یافتن آن در فضای اینترنت کار چندان سختی نیست ارجاع میدهم.

نکته  مهم : قدرت دلیل حقانیت نیست

قابل انکار نیست که هریک از نحله های شبه عرفانی معاصر  ممکن است نکات جذابی داشته باشند که وجود آن باعث ایجاد  مقبولیت در بخشی از مخاطبان شده است . ایجاد حس آرامش ولو موقتی، درمان برخی از ناراحتی های روحی ویا بدنی، ارائه برخی توانایی های به ظاهر متافیزیکی به شرکت کنندگان در جلسات ،ذهن خوانی  وگاه انجام کارهای  به ظاهر خارق العاده از جمله محصولات برخی از این نحله ها می باشد .در بسیاری از موارد  وجود این گونه امور  باعث گرایش جوانان به این نحله ها می شود.این در حالی است که اولا داشتن قدرت های ماورایی حتی اگر واقعیت داشته باشد دلیل صحیح بودن مبانی اعتقادی وفکری فرد نیست. زیرا کم نیستند  انسان هایی که از طرق باطل وغیر شرعی ودینی نظیر سحر ،ارتباط با اجنه ، ریاضتهای غیر شرعی و... توانایی انجام برخی از  کارهای عجیب وخارق العاده را کسب نموده اند.بنابراین صرف داشتن چنین قدرتهایی دلیل حقانیت نیست.

نظرات  (۱)

  • از دانشجویان معارف 2 دانشکده زبان
  • سلام استاد  منبع  و سوالهایی  که ممکن است در امتحان بیاد را مشخص کنید که ما بخونیم ممنون.

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی