درس وبحث

محلی برای ارائه تحقیقات ،مقالات ،نکته های پراکنده ونیز ارتباط با دانشجویانم

درس وبحث

محلی برای ارائه تحقیقات ،مقالات ،نکته های پراکنده ونیز ارتباط با دانشجویانم

بایگانی

۱۰ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «تفسیر موضوعی» ثبت شده است


در سوره های صافات، حجر، ملک سخن از نفوذ شیاطین به آسمان ها و پرتاب شهاب از سوی فرشتگان حافظ به سمت آنها به میان آمده است.به یکی از این موارد( سوره حجر) اشاره می کنم:

وَ لَقَدْ جَعَلْنَا فىِ السَّمَاءِ بُرُوجًا وَ زَیَّنَّهَا لِلنَّاظِرِینَ: در آسمان ستارگانى پدید آوردیم و آن را براى بینندگان آراستیم،(16)

وَ حَفِظْنَاهَا مِن کلُ‏ شَیْطَنٍ رَّجِیمٍ: آن را از [دستبرد] هر شیطان مطرودى محافظت کردیم(17)

إِلَّا مَنِ اسْترَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شهِابٌ مُّبِینٌ: مگر کسى که دزدانه گوش فرا دارد که شهابى روشن تعقیبش خواهد کرد.(18)

معنای ظاهری این آیات تصویری است که با دانش امروز انسان نسبت به آسمان و کیفیت شهاب سنگ ها ونقشی که در فضا دارند همخوان نیست. همچنین این که شیطان ها که هستند ودر آسمان ها و میان ستارگان به دنبال کدام راز هستی جستجو می کنند نیز امر مبهمی است که چنبره معنایی این دسته آیات را پیچیده تر کرده است.

  • حسین رهنمائی

بنا به درخواست مکرر دانشجویان درس تفسیر موضوعی قران جزوه درس مذکور که تقریر درس های ارائه شده در ترم اخیر است آماده ارائه به دانشجویان گرامی گردید. لازم به ذکر است برخی از فصول جزوه که فرصت تدریس آن در طول ترم فراهم نشد جزو محدوده امتحان نخواهد بود اما مطالعه آن به عنوان یک تحقیق ساده قرانی قابل پیشنهاد است.جهت اطلاع از حذفیات جزوه به کانال تلگرامی اینجانب  به آدرس  (    Rahnamaeei@)مراجعه بفرمائید.

جهت دانلود جزوه از طریق لینک زیر اقدام بفرمائید .

دریافت



  • حسین رهنمائی


رزق به معنی نعمتی است که نصیب انسان می شود و مورد بهره برداری واقع می شود. بنابراین رزق با ملک متفاوت است زیرا چه بسا اموال واملاکی که از نظر قانونی به انسان تعلق دارد اما هیچگاه نمی تواند از آن بهره برداری کند( مثل اینکه شخص مالک  خانه ای در شهری دور باشد که به دلایل مختلف امکان سکونت و استفاده از آن برایش مقدور نیست). همچنین هر نعمتی را نمی توان رزق خواند  زیرا  نعمت به چیزی می گویند که نصیب انسان می شود اعم از اینکه ملک انسان باشد یا نباشد و اعم از اینکه مورد بهره برداری واقع بشود یا خیر  اما رزق آن نعمتی است که مورد بهره برداری واستفاده واقع  شود.  اعم از اینکه ملک انسان باشد یا خیر و اعم از اینکه با تلاش به دست آمده باشد یا نه . بنابراین اگر از طریق هدیه یا ارث ،ملکی به انسان برسد و انسان از آن استفاده کند ویا غذایی به انسان هدیه شود و حتی اگر کسی با غصب و از طریق غیر شرعی چیزی را به دست آورد واز آن استفاده کند مشمول تعریف رزق خواهد بود. هرچند در حلال یا حرام بودن آن باید تأمل نمود.

  • حسین رهنمائی

 ربا

ربا از ریشه «ر ب و» به معنای رشد ونمو است و در معاملات،به وامی گفته می شود که هنگام بازگشت وپس­گیری آن، علاوه بر اصل مال،  باید مبلغ بیشتری به قرض دهنده پرداخت شود و اگر شخص وام گیرنده چنین شرطی را نپذیرد ، مال مذکور به وی قرض داده نخواهد شد.لذا و یمجوب خواهد شد برای دریافت وام ، پرداخت مبلغ بیشتری را تضمین نماید و درنتیجه گویی مبلغ وام رشد کرده است . بنابرگزارش قران، ربا قبل از اسلام در دین یهود و مسیحیت نیز ممنوع بوده است .

وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ قَدْ نُهُوا عَنْهُ (نساء، 161)

 ربا بر قوم یهود هم حرام شده بود

ادر اسلام نیز این معامله  از بزرگترین محرمات الهی شمرده شده است . آیات تحریم ربا از همان ابتدای آغاز رسالت پیامبر اکرم(ص) و در سال هایی که او در مکه به سر می برد نازل گشت . 

  • حسین رهنمائی

در ادامه بررسی واژه های اقتصادی قران به واژه صدقه و انفاق خواهیم پرداخت. واژه صدقه از ریشه «ص د ق»  است . از این ریشه در قران  صورت های صرفی (صیغه ) متعددی آمده است  که عموماً در بردارنده طیفی از معانی مرتبط با هم هستند . نمونه های صیغه های مختلف ساخته شده از این سه حرف عبارتند از : اسم مفرد (صدقه)، اسم جمع (صدقات)، اسم فاعل ( متصدقین، متصدقات) فعل ماضی ( صدق ،صدّق، تَصَدَّق،تَصَدَّقوا ) فعل مضارع (اَصّدّقَ، لَنَصَّدَّقَنَّ ، ، ، یَصَّدَّقوا).

واژه صِدق به معنی راستی و درستی و در مقابل دروغ و نادرستی  است لکن در ابواب مختلف و صیغه های متفاوتی که یاد شد وجوه مختلفی از معانی مرتبط با راستی و درستی افاده می شود. مثلاً واژه تصدُّق به معنی پرداخت کردن است و از همین روی،«صداق» به معنی مالی است که زوج در هنگام عقد به زوجه می پردازد تا راستی خویش در محبت به زوجه را ثابت کند .

  • حسین رهنمائی

واژه زکات از ریشه (زک ی) می باشد .مجموعه  مشتقات مختلفی که از ماده (ز ک ی) در قران آمده است کلماتی از قبیل ( زکی، یزکی، زکّی، تزکی، زکاه،ازکی،....) را تشکیل می دهند که  بیش از 50 بار در قران آمده است . که از میان آن ها واژه مورد  بحث این نوشتار یعنی «زکات» بیش از 30  بار آمده است.

  • حسین رهنمائی

آزادی در قران

همه انسان ها از واژه آزادی  احساس خوبی دارند اما علیرغم فهم اجمالی که در ذهن خود دارند در محدوده آن اتفاق نظری ندارند و هر گروه و جامعه و حکومتی  تعبیر خاص خود را دارد. در آزاد ترین کشورهای دنیا نیز قانون حاکم است و قانون چیزی جز بیان محدودیت های افراد جامعه نیست.بنابراین هیچ جامعه ای آزادی مطلق را برنمی تابد و به همین دلیل نمی توان به صرف برخی محدودیت هایی که در اسلام نسبت به رفتار مومنین در جامعه اسلامی وضع شده است ( که غالباً  از آن به گناه یاد می شود وبرای آن حدود و مجازات های شرعی تعریف شده است  ) آن را متهم به مخالفت با آزادی نمود. البته آنچه در اغلب موارد به اشتباه نسبت به اسلام گفته می شود آن است که اسلام با آزادی اندیشه و آزادی تدین مخالف است.

  • حسین رهنمائی


این که انسان برای چه پابه این دنیا گذاشت و هدف او از زندگی در این کره خاکی چه بوده است از مهم ترین  سوالات تاریخی بشر بوده است که از دیرباز ذهن متفکران جامعه بشری را به خود مشغول داشته است. پاسخ به این سوالات فلسفه حیات هر شخص می باشد  و پیدانشدن پاسخ برای این سوالات گاه وی را تا مرز پوچیگری، یاس فلسفی و حتی  رغبت به خود کشی سوق داده است. پاسخ یابی به سوالات مذکور بخش مهمی از  تلاش فکری  بزرگان عرفان ، فلسفه و الهیات را به خود اختصاص داده است . مولوی می نویسد:

روزهافکر من اینست و همه شب سخنم

 که چرا غافل از احوال دل خویشتنـم

 از کجا آمده ام آمدنم بـهر چه بــود

 به کجا می روم آخر ننمایی وطنم

مانده ام سخت عجب کزچه سبب ساخت مرا

 یا چه بوده است مراد وی از این ساختنم

خنک آن روز که پرواز کنم تا بر دوست

به امید سر کویش پر و بالــی بزنم

کیست آن گوش که او می شنود آوازم

یا کدامین که سخن می کند اندر دهنم

من به خود نامدم اینجا که به خود باز روم

 آنـکه آورد مـرا باز بـرد تــا وطنــم

مرغ باغ ملکوتم نیم از عالم خاک

چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم

 

در نوشتار حاضر برآنیم تا پاسخ این سوال را از دل آیات قران استخراج کنیم !

  • حسین رهنمائی

قابل توجه دانشجویان عزیز درس " تفسیر موضوعی قران"

نظر به تقاضای دانشجویان این درس مبنی بر ارائه جزوه درسی ، کلیه مطالبی که در کلاس تدریس شد در قالب فایل پی دی اف قابل بهره برداری گردید.

علاقنمدان می توانند از طریق لینک زیر جزوه این درس را دانلود و آن را مطالعه نمایند. بدیهی است مبنای امتحان آخر ترم همین جزوه خواهد بود.  از آنجا که نگارش متن با عجله انجام شد لذا چنانچه اشکال خاصی در متن مشاهده می کنید بنده را مطلع بفرمائید .

جزوه درس تفسیر موضوعی قران

  • حسین رهنمائی

جن در قران

جنّ واژه عربی و از ریشه "ج ن ن" به معنی پنهان است. کلیه واژه هایی که از این ریشه مشتق شده اند به نحوی معنای پنهانی را در خود دارند. مثلا : جنت : باغی که از شدت تراکم انتهای آن پنهان است

جنین: موجود مخفی در رشکم مادر

مجنون: کسی که عقلش پنهان شده باشد،که در فارسی به  دیو زده و  دیوانه هم تعبیر می شود.

 واژه جن 22 بار در قران استعمال شده است.از بررسی آیات مذکور ونیز آیات دیگری که مرتبط با این موضوع هستند اما واژه جن در آنها استعمال نشده است

 نکات زیر را می توان نتیجه گرفت.

  • حسین رهنمائی