توحید

از مهم ترین صفات الهی که به شدت مورد تاکید  اسلام وادیان الهی است  توحید است. شدت اهمیت و میزان  تاکید ادیان بر این موضوع به قدری است که از آنها به ادیان توحیدی هم یاد می شود.

توحید در لغت یعنی یگانه دانستن . نوع توحید با مضاف الیه آن مشخص میشود. بنابراین توحید ذاتی یعنی دات خداوند یگانه ویکتاست ورقیب وهمانند ومثل ندارد.

توحید صفاتی یعنی یگانه دانستن صفات خدا اعم از این که بگوییم اوصاف الهی درمعنا متفاوت اما در وجود خارجی یکی هستند ویا این که گفته شود صفات الهی امری متمایز از  ذات خدا نیستند بلکه عین ذات او هستند. برخلاف ما که صفاتمان عین ذاتمان نیست وبه همین دلیل گاه از ما جدا می شود (مثل خوشحالی ،عصبانیت ،دانش ،خجالت زدگی،شجاعت و...) گاه همراه ماست وزمانی از ما جدامی شوند.بنابراین مثلاً علم به عنوان صفت ذاتی همیشه با خداست واصلا عین ذات اوست  وتصور جدایی آن از ذات خدا غلط است. البته قابل تصور است که برخی از اوصاف الهی هنگام جاری شدن در عالم مادی به دلیل شکل اجرای آن در ظرف زمان ومکان تحقق یابند وحتی دچار وقف وسکون وفاصله در نحوه اجرا باشد که این بخاطر طرف قبول است نه طرف صدور یعنی مشکل از گیرنده است نه فرستنده هماند امواج پیوسته رادیویی که توسط رادیویی دریافت شود اما به دلیل مشکلات برقی امواج را با قطع ووصل دریافت کند.

قسم دیگر توحید ،توحید افعالی است. ومعنی آن یکی دانستن مبدأ همه افعال و اتفاقات هستی است. به اعتقاد مسلمانان همه اتفاقات هستی مستقیم یا با واسطه تحت اراده الهی است.برخی از گروه های اهل سنت  تمام اتفاقات هستی را مستقیما صادره از اراده الهی می دانند. ایشان قانون علیت را باور ندارند ودر همه کارها دست خدا را عامل انجام اتفاقات می دانند وبه زعم خود قصد دارند از حاکمیت مطلق الهی بر هستی طرفداری کنند.در حالی که جاری بودن اراده الهی منافاتی با اختیار آدمی ندارد زیرا اراده آدمی نیز از جمله مخلوقات الهی ومحدود به اراده حق می باشد.

قسم دیگر توحید ،توحید عبادی است ومنظور از آن انجام عبادت وپرستش فقط نسبت به یک معبود است. همچنین اگر انسان در زندگی خود فقط از دستورات یک مبدأ اطاعت نماید به رفتار او توحید در اطاعت می گویند. همنطور که می بینید برخلاف اقسام قبلی که در باره خدا بود ، توحید عبادی و توحید در اطاعت وصف فعل آدمی است .

نقطه مقابل توحید شرک است وحسب اینکه برای خدا در ذات یا در اوصاف شریک وهمتا قایل شوند ویا هنگام عبادت شخص دیگری را بپرستند به شرک ذاتی ،شرک صفاتی ویا شرک عبادی متصف می شوند.

دلیل عقلی- فلسفی

همانگونه که قبلًا آمد خداوند واجب الوجود است و وجودش از خودش است وهیچ نقصی ندارد چه اگر کمترین نقصی داشته باشد یعنی محدودیت ونقص واحتیاج واین یعنی خروج از واجب الوجود بودن و تبدیل به ممکن الوجود شدن.بنابراین خداوند کامل ترین وجود استوتمام کمالات وجودی را داراست . عقلاً معناندارد که کاملترین مرتبه وجود دو مصداق داشته باشد زیرا اگر بیش از یک واجب الوجود در میان باشد لاجرم در بعضی صفات باید  باهم تفاوت داشته باشند ( و اگر در همه اوصاف وکمالات دقیقاً یکی باشند پس دوتا نخواهند بود) معنی این که می گوییم در بعضی اوصاف متفاوتند آن است که برخی از کمالات در این یکی هست اما در آن یکی نیست وبعضی کمالات وجودی در آن یکی هست اما در این یکی نیست .معنای واضح این امر آن است که هر دو  نقایصی دارند پس هرچکدام واجب الوجود نیستند وهیچیک را نمی توان وجودمطلق کامل به حساب آورد. نتیجتا این که اگر واجب الوجود واجب الوجود ووجود مطلق وکامل است عقلاً نمی تواند بیش از یکی باشد.

در ریاضی خوانده اید که مجموعه مرجع همیشه یکی است واگر بیش از یکی باشد معلوم میشود که اصلاً مجموعه مرجع  نبوده است به همین ترتیب مجموعه مرجع کمالات وجودی بیش از یک مصداق نمی تواند  اشته باشد.

دلیل نقلی :

در آیات قرانی وروایات معصومین گزاره هایمتعدد ومشهوری بر اثبات توحید الهی قابل شمارش است از جمله ایات که شما نیز بدان آشنا هستید میتوان به این وارد اشاره کرد:

قل هو الله احد ....لم یکن له کفواً احد

"بگو او  خدا یکی است... وهیچ همتایی ندارد"

شهدالله انه لا اله الا هو ...(آل عمران،18)

"خداوند گواهی میدهد که  هیچ خدایی جز او نیست"

وَإِلَـهُکُمْ إِلَـهٌ وَاحِدٌ لَّا إِلَـهَ إِلَّا هُوَ الرَّ‌حْمَـنُ الرَّ‌حِیمُ ﴿البقرة: ١٦٣﴾

"خدای شما خدای یگانه ای است وهیچ خدایی جز آن خدای مهربان وبخشنده نیست"

قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَـهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِی بَرِ‌یءٌ مِّمَّا تُشْرِ‌کُونَ ﴿الأنعام: ١٩﴾

بگو او خدای یگانه است ومن از آنچه برای او شریک قائل می شوید بیزارم

شهرت توحید وبدیهی بودن این عقیده برای مسلمین به قدری است که ما را از آوردن دلیل بیش تر بی نیاز می کند.