درس وبحث

محلی برای ارائه تحقیقات ،مقالات ،نکته های پراکنده ونیز ارتباط با دانشجویانم

درس وبحث

محلی برای ارائه تحقیقات ،مقالات ،نکته های پراکنده ونیز ارتباط با دانشجویانم

بایگانی

۱۰ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «آشنایی با قران» ثبت شده است

 

در یکی دو سال اخیر به کرات شنیده ایم که  حجت الاسلام پناهیان بر محوریت تشکیل حکومت و قدرت طلبی پیامبر(ان) تاکید ورزیده است. وی با جعلی خواندن حدیث تتمیم(  انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق)، انتشار آن از سوی جاعلان حدیث را با هدف سیاست زدایی از جامعه تلقی کرده است. پناهیان از این که مردم  ترویج اخلاق را  هدف پیامبر می دانند گله کرده است. او با سیاسی خواندن  تمام یا اغلب آیات قران تمام درگیری های انبیا را بر سر مسائل سیاسی دانسته است . وی کارفرهنگی بدون کوشش برای کسب قدرت و تشکیل حکومت را عبث و بی فایده می داند.

  • حسین رهنمائی


در سوره های صافات، حجر، ملک سخن از نفوذ شیاطین به آسمان ها و پرتاب شهاب از سوی فرشتگان حافظ به سمت آنها به میان آمده است.به یکی از این موارد( سوره حجر) اشاره می کنم:

وَ لَقَدْ جَعَلْنَا فىِ السَّمَاءِ بُرُوجًا وَ زَیَّنَّهَا لِلنَّاظِرِینَ: در آسمان ستارگانى پدید آوردیم و آن را براى بینندگان آراستیم،(16)

وَ حَفِظْنَاهَا مِن کلُ‏ شَیْطَنٍ رَّجِیمٍ: آن را از [دستبرد] هر شیطان مطرودى محافظت کردیم(17)

إِلَّا مَنِ اسْترَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شهِابٌ مُّبِینٌ: مگر کسى که دزدانه گوش فرا دارد که شهابى روشن تعقیبش خواهد کرد.(18)

معنای ظاهری این آیات تصویری است که با دانش امروز انسان نسبت به آسمان و کیفیت شهاب سنگ ها ونقشی که در فضا دارند همخوان نیست. همچنین این که شیطان ها که هستند ودر آسمان ها و میان ستارگان به دنبال کدام راز هستی جستجو می کنند نیز امر مبهمی است که چنبره معنایی این دسته آیات را پیچیده تر کرده است.

  • حسین رهنمائی


قبل از هرچیز باید دانست که قران کتاب علمی نیست و ورود آن به مسئله اقتصاد از باب بیان تئوری های علمی ومحاسبه رابطه بین عرضه وتقاضا و سایر پارامترهای مالی بین بنگاه های اقتصادی و یا میان مرد و دولت نیست. قران کتاب انسان سازی است و دیدگاه های خود پیرامون اهداف حیات و شیوه های کلی رسیدن به آن را بیان نموده است از آنجا که اقتصاد بخش مهمی از حیات انسان را تشکیل می دهد لاجرم بخشی از دیدگاه های این کتاب مقدس نیز مربوط به  موضوعات اقتصادی خواهد بود البته در ذیل هدف اصلی.

اقتصاد در معنای ساده آن به معنی تدبیر درآمد ومخارج فرد و دولت  برای رسیدن به زندگی رضایت بخش  است.فهم نگاه قران درباره اقتصاد در گروه فهم نگاه قران به انسان است. اهداف  ور روش هایی که یک مومن در زندگی اقتصادی خود باید مد نظر داشته باشد  در راستای همان اهداف وروش هایی است که برای رسیدن به اهداف خلقت باید مد نظر می داشت. در نگاه قران هدف از آفرینش انسان رسیدن به مقام عبودت و بندگی خداست  و  عبادت شکل خاصی ندارد . بلکه هر عمل صحیحی که ما را در تامین این هدف یاری نماید نوعی  عبادت  محسوب می شود. 

  • حسین رهنمائی


این که انسان برای چه پابه این دنیا گذاشت و هدف او از زندگی در این کره خاکی چه بوده است از مهم ترین  سوالات تاریخی بشر بوده است که از دیرباز ذهن متفکران جامعه بشری را به خود مشغول داشته است. پاسخ به این سوالات فلسفه حیات هر شخص می باشد  و پیدانشدن پاسخ برای این سوالات گاه وی را تا مرز پوچیگری، یاس فلسفی و حتی  رغبت به خود کشی سوق داده است. پاسخ یابی به سوالات مذکور بخش مهمی از  تلاش فکری  بزرگان عرفان ، فلسفه و الهیات را به خود اختصاص داده است . مولوی می نویسد:

روزهافکر من اینست و همه شب سخنم

 که چرا غافل از احوال دل خویشتنـم

 از کجا آمده ام آمدنم بـهر چه بــود

 به کجا می روم آخر ننمایی وطنم

مانده ام سخت عجب کزچه سبب ساخت مرا

 یا چه بوده است مراد وی از این ساختنم

خنک آن روز که پرواز کنم تا بر دوست

به امید سر کویش پر و بالــی بزنم

کیست آن گوش که او می شنود آوازم

یا کدامین که سخن می کند اندر دهنم

من به خود نامدم اینجا که به خود باز روم

 آنـکه آورد مـرا باز بـرد تــا وطنــم

مرغ باغ ملکوتم نیم از عالم خاک

چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم

 

در نوشتار حاضر برآنیم تا پاسخ این سوال را از دل آیات قران استخراج کنیم !

  • حسین رهنمائی


شب قدر از مصطلحات اختراعی قرانی است. اهمیت این شب به دو دلیل مهم است :

الف- نزول قران مجید

باید دانست که قران دونوع نزول داشته است.

1-     نزول تدریجی که طی آن فرشته وحی ، آیات پراکنده را درطول 23 سال بر قلب نورانی پیامبر خدا القاء نمود . ماجراهای تاریخی که در مورد نزول آیات و سوره ها در کتب تفسیری ذکر شده است (شأن نزول) همه مر بوط به این نزول است .

2-     نزول دفعی، باتوجه به آیات سوره قدر و آیات مرتبط ، معلوم می شود کل قران در نوبتهای سالیانه بر قلب شریف پیامبر نازل می شده است. این همان نزولی است که پیامبر اکرم (ص) ، در روز غدیر خم پیامبر انجام دوباره ی آن را نشانه اتمام عمر خود دانست و براساس آن ( وبا توجه به آیات دیگری که وی را مامور به گفتن امر مهم خلافت نمود)،به معرفی جانشین خود مبادرت ورزید.

  • حسین رهنمائی

جن در قران

جنّ واژه عربی و از ریشه "ج ن ن" به معنی پنهان است. کلیه واژه هایی که از این ریشه مشتق شده اند به نحوی معنای پنهانی را در خود دارند. مثلا : جنت : باغی که از شدت تراکم انتهای آن پنهان است

جنین: موجود مخفی در رشکم مادر

مجنون: کسی که عقلش پنهان شده باشد،که در فارسی به  دیو زده و  دیوانه هم تعبیر می شود.

 واژه جن 22 بار در قران استعمال شده است.از بررسی آیات مذکور ونیز آیات دیگری که مرتبط با این موضوع هستند اما واژه جن در آنها استعمال نشده است

 نکات زیر را می توان نتیجه گرفت.

  • حسین رهنمائی

 حکومت پیامبر  اسلام، یک حکومت دینی بود. یعنی حکومتی که با محوریت یک دین تشکیل شده بود وتبلیغ و گسترش آن دین برایش اهمیت داشت . این ویژگی در دولتهای همسایه حکومت اسلامی، یعنی ایران وروم نیز مشاهده می شد. قبایل اطراف  نیز اگرچه  سیستم حکومتی  پیچیده ای مثل کشورها نداشتند  ، خدایان و بت ها  برایشان مهم بود و برای اعتقاداتشان حاضر به جنگ هم  بودند . دانستن این نکته، نیاز به دقت بیشتر  برای تطبیق و مناسب سازی آیات سیاسی قران بر روابط کشورهای این زمانه که عموماً دولت دینی خوانده نمی شوند را بیشتر می سازد. دولتهای فعلی عموماً ترجیح میدهند منافع اقتصادی خود ،ونه دیانت ومذهب را،  ملاک تنظیم روابط با سایر کشورها قرار دهند واین نکته ای  است که عدم دقت به آن،  می تواند تاثیرات سوئی بر محققان  در مناسب سازی آیات قران داشته است.

  • حسین رهنمائی

در ادامه دروس قبل، به چند پیش نیاز دیگر  اشاره می شود:

3-   آشنایی با تاریخ اسلام   

فهم برخی آیات موکول به دانستن تاریخ زمان پیامبر، حوادث و رویدادهای مهم آن دوره ، مکی یا مدنی بودن آیه ، وضعیت جغرافیای ، کیفیت زندگی ، روابط بین قبایل و...است. آگاهی وآشنایی با این امور در فهم لغات ، اشارات ویا ضرب المثل های قرانی راهگشا هستند.  مثلاً  واژه "زکات" حسب اینکه در آیات مکی ذکر شده باشد یا در آیات مدنی می تواند معنای متفاوتی داشته باشد.این واژه ابتداءً به معنای مطلق انفاق ، صدقه وکمک به بینوایان استعمال می شد اما پس از هجرت پیامبر (ص) به مدینه وتشکیل دولت اسلامی ، به مالیات خاصی که از برخی ازشهروندان کشور اسلامی (نظیرکشاورزان دامداران و...که مالک اموالی چون طلا ونقره ویا محصولاتی چون گندم وکشمش و خرما ویا دام هایی چون گاو وگوسفند وشتر بودند) گرفته می شد اطلاق گردید.

  • حسین رهنمائی

هرچندکه قران به زبان های مختلف و گوناگون دنیا ترجمه شده است اما باید دانست که این ترجمه ها برای استفاده کسانی تهیه شده است که هیچ ارتباط مفهومی با آیات قران ندارندو یا دنبال دریافت اطلاعات سرپایی از قران هستند. بالطبع علیرغم مفید بودن آنها باید اذعان داشت که معمولاً  مطالب اولیه و ارشادات اولیه قرانی را در اختیار مخاطب قرار میدهد. اما برخی از مطالب عمیق تر و بنیادی تر نیاز به فرورفتن در دریای معانی دارد که در آن مرحله دیگر نمی توان به ترجمه تحت اللفظی بسنده نمود. ترجمه ها همانند تیتر صفحه اول روزنامه هستند که مهم ترین مطالب را به صورت غیر دقیق به مخاطب ارائه میدهند اما فهم مطالب عمیق تر نیازمند بازکردن صفحات بعدی و خواندن مشروح اخبار است.

  • حسین رهنمائی


قران کتاب الهی است که برای هدایت انسان ها نازل شده است. هم به دلیل تصریح خود قران (هدی للناس ) ، (هدی للمتقین ) و هم به دیل  تصریح  پیامبر اسلام (ص) این کتاب توانایی هدایت مخاطبان خود را دارد. لازمه اصلی این سخن  قابل فهم بودن آن است. اما این ویژگی به آن معنا نیست که هر کس با هرسطح از معلومات و دانش  بتواند تمام آموزش های این کتاب را فراگیرد.منطقاً  کتابی که برای هدایت همه افراد و اصناف بشر در همه دوران ها وهمه سرزمین ها  نازل شده است.قطعا باید برای اقوام مختلف  در سرزمین های گوناگون و نیز برای انسانهایی که در قرون بعد به دنیا می آیند سخن درخور داشته باشد.

  • حسین رهنمائی