تغییر دین
س: می خواهم دین خود را عوض کنم؟ آیا اشکالی دارد؟
سوالاتی از این دست برای من تازه نیست. بعضی ها که احتمالاً خاطرات و مشاهدات مطلوبی از احکام دین یا از رفتار دینداران نداشته اند به تمنای رسیدن به وضعیتی مطلوب سودای خروج از اسلام را در سر می پروانند.
کار آنها شبیه کشتی نشینانی است که از چپ وراست شدن کشتی خود در میان امواج و ریزش آب در موقع طوفان و هوای شرجی دریا که گاه حالشان را منقلب می کند به تنگ آمده اند . از دور کشتی دیگری را می بینند که به آرامی در حال طی مسیر خویش است و تصور میکنند که مسافران آن کشتی اوضاع آرام و راحتی دارند. از این روی هوای رفتن به کشتی دوم را در سر می پرورانند.
تا آنجا که من ( به عنوان مدرس ادیان و فرق در دانشگاه های کشور ) اطلاع دارم :
اولاً: انتخاب یا خروج از دین به دلیل آسانی یا سختی احکام چندان منطقی نیست. منطق حکم می کند که دنبال حقانیت و درستی دستورات دین باشیم نه آسانی و سختی احکام آن .از آن گذشته هیچ دینی نیست که کم ویا بیش دارای مناسک، عبادات و مراسم و احکام نباشد و بعید نیست برخی از این دستورات برای مومنین به آن دین سخت باشد. در میان یهودیان واقعی احکام حجاب بسیار سخت تر از اسلام جاری است. آنها هم بسان مسلمانان نمازهای گوناگون ، روزه ، زیارت ، نذر و...دارند. ارتبط با جنس مخالف برخلاف آنچه از فیلم های غربی بر می آید، محدودیت هایی شبیه محدویت های موجود در اسلام وضع شده است. در احکام هندو ها و زرتشتیان نیز موارد بسیاری از سخت گیری و تکالیف شاق می توان یافت. بنابراین اگر گمان به تصور آسانی دین داری در ادیان دیگر قصد خروج از دین تان را دارید بهتر است. کمی تحقیق کنید.
ثانیاً: در تحقیق پیرامون ادیان باید بین دین ، فهم دینی و رفتار دین داران تمایز قائل شویم. بخشی از آنچه دین داران به آن باور دارند ناشی از رسوخ عرفیات ، جعلیات، تفاسیر وابسته به موقعیت زمانی و مکانی مفسران در طول زمان است و با اصل دین فاصله زیادی دارد . به عنوان نمونه برخی از شیعیان احترام و شأنی که برای حضرت ابوالفضل قائل هستند از مقام ائمه معصومین (ع) هم بالاتر است، اما نیک می دانیم که طبق اصول اعتقادی شیعه مقام امام بالاتر از امام زادگان است. همچنین نوع عزاداری شیعیان (سینه ، زنجیر ، قمه ،....) اصلاً در متون دینی نیامده است . شیعیان ومحبان اهل بیت در سرزمین های مختلف برای ادای احترام و علاقه به اهل بیت به ویژه سید الشهدا(ع) بر اساس آداب ورسوم محلی خود اشکال گوناگونی از عزاداری را ابداع نموده اند. اما گاه شاهد آن هستیم که در یک جامعه مذهبی یکی از این مراسم به قدری اهمیت پیدا کرده که افراد آن جامعه آن را همطراز با اعتقادات اصلی دینی خود ارزیابی می نمایند.
در این جا در مقام تعیین مصداق یا قضاوت در مورد درستی یا نادرستی انواع عزاداری ها نیستیم بلکه در پی نشان دادن نحوه ورود مفاهیم عرفی در باورهای اصلی هستیم. گفتنی است، تشخیص چنین اموری همیشه آسان نیست و گاه برای فهم آن باید به کارشناسان دینی رجوع کرد. بنابراین هنگام قضاوت درباره یک دین باید دقت داشت که چنین اموری باعث اشتباه درقضاوت نشود.پس اگر به هردلیلی نوع خاصی از عقاید یا رفتار یا دین داران را نمی پسندیم بلافاصله نمی توانیم حقانیت کلی آن دین را رد کنیم. این مساله اختصاصی به اسلام یا تشیع ندارد.ممکن است در آئین هندوئیزم هم شاهد مراسم مشمئز کننده ای( مثلاً خوردن شراب در جمجمه انسان مرده یا نوشیدن ادرار گاو به قصد تبرک) باشیم و یا درمیان برخی از مسیحیان مراسم عجیبی همچون سواری دادن به کشیش یا انجام رفتارهای دیوانه وار در کلیسا باشیم. بر اساس مطالب پیش گفته، به محض خبر دار شدن از وجود چنین باورها یا رفتارهایی نمی توانیم به بطلان آئین مذکور رأی دهیم . زیرا ممکن است باور یا مراسم مذکور از عرفیات یک منطقه خاص در طول زمان وارد دیانت مذکور شده باشد و اگر نزد علمای آن دین رفته واز آنها درباره چنین اعمالی سوال کنیم شاهد اظهار برائت ایشان از آن عقیده یا رفتار باشیم.
روش منطقی قضاوت
راه درست برای قضاوت در مورد یک دین در مرحله نخست، مراجعه به متون اصلی یا آثار دانشمندان مشهور آن دین و پی جویی پرسش های اعتقادی در خلال متن دینی آنها است.طبیعی است برای چنین کاری دانش های مقدماتی همچون علم فهم متون ، نشانه شناسی، آشنایی با الهیات، فرهنگ و زبان مذهبی آن دین مورد نیاز است .
در مرحله بعدی باید سراغ رفتار، مراسم و اخلاقیات پیروان دین مذکور رفت .در این جا نیز باید توجه داشت که آن دسته از رفتارهایی که توسط همه یا اکثریت پیروان آن دین ارتکاب میشود ملاک ارزیابی ما باید باشد. رفتار گروه یا اقلیت خاص نمی تواند ملاک قضاوت درباره کل پیروان یک دین باشد
شایان تذکر است که نمونه انتخابی ما برای بررسی فقط مومنان وفادار به ائین مورد نظر باید باشد . در هر جامعه به ظاهر مذهبی انسان های زیادی هستند که در ظاهر به نام آن دین خوانده می شوند ( مسلمان، مسیحی ، هندو ،بودایی و...) اما در عمق باطن خویش به اعتقادات و دستورات آن دین وفادار نیستند.( همان گونه که برخی از ما ایرانیان اسماً مسلمانیم اما هیچ رنگی از دین بر ساختمان زندگی خویش نزده ایم) بدیهی است رفتار این افراد نباید ملاک قضاوت نسبت به دین مورد نظر باشد.
شخصاً معتقدم دینی که نتواند اخلاق درست ورفتار صحیح را در میان هوادارن خود پیاده کند و از سامان بخشیدن به امورات اجتماعی وفردی ایشان ناتوان باشد و در یاری هواداران خود برای ایجاد دنیای بهتر درمانده باشد در ارزشیابی ما باید نمره کمتری بگیرد.
پ.ن: اینجانب پیش از این ، در یادداشتی با نام « ملاک حقانیت یک دین » و «آزادی در قران » به وجوه دیگری از سوال ابتدای این نوشتار پرداخته ام . از علاقمندان دعوت می کنم جهت مطالعه مطالب مذکور از لینک های زیر اقدام فرمایند👇🏻👇🏻
ملاک حقانیت یک دین:
http://darsobahs.blog.ir/1396/10/01
آزادی در قران :
http://darsobahs.blog.ir/1395/08/21/
