ملاک حقانیت یک دین چیست؟

پزوهشگران حوزه دین، به جز ملحدانی که اصولاً هیچ حقانیتی برای ادیان قائل نیستند و به جز کسانی که قائل به تکثر گرایی دینی هستند،  ملاک های مختلفی برای سنجش حقانیت یا بطلان یک دین برشمرده اند. مهم ترین این ملاک ها را می توان در دو دسته با محوریت بنیان گزار دین و محتوای آن دسته بندی کرد. هر یک از موضوعات در حوزه معنایی خود مورد بحث وچالش میان متکلمان و متألهان قدیم وجدید بوده است.

یک: سوال از بنیان گزار دین : گروهی از محققین بررسی ویژگی های روحی و اخلاقی آورنده دین مورد بحث را به عنوان عاملی مهم در تخیص حقانیت یا طلان دعوت وی بر شمرده اند.مهم ترین سوالاتی که در این بخش مطرح می شود عبارتند از :

معناى پرتاب شهاب توسط فرشتگان به سوی شیاطین

در سوره های صافات، حجر، ملک سخن از نفوذ شیاطین به آسمان ها و پرتاب شهاب از سوی فرشتگان حافظ به سمت آنها به میان آمده است.به یکی از این موارد( سوره حجر) اشاره می کنم:

وَ لَقَدْ جَعَلْنَا فىِ السَّمَاءِ بُرُوجًا وَ زَیَّنَّهَا لِلنَّاظِرِینَ: در آسمان ستارگانى پدید آوردیم و آن را براى بینندگان آراستیم،(16)

وَ حَفِظْنَاهَا مِن کلُ‏ شَیْطَنٍ رَّجِیمٍ: آن را از [دستبرد] هر شیطان مطرودى محافظت کردیم(17)

إِلَّا مَنِ اسْترَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شهِابٌ مُّبِینٌ: مگر کسى که دزدانه گوش فرا دارد که شهابى روشن تعقیبش خواهد کرد.(18)

معنای ظاهری این آیات تصویری است که با دانش امروز انسان نسبت به آسمان و کیفیت شهاب سنگ ها ونقشی که در فضا دارند همخوان نیست. همچنین این که شیطان ها که هستند ودر آسمان ها و میان ستارگان به دنبال کدام راز هستی جستجو می کنند نیز امر مبهمی است که چنبره معنایی این دسته آیات را پیچیده تر کرده است.

ماجرای موسی ، خضر و کشتن انسان بی گناه

سوال دانشجو:

سوالی برام پیش اومده در باب داستانی که توی قرآن نقل شده درمورد سفر حضرت خضر و موسی اونجایی که خضر اون بچه رو میکشه، به این دلیل که در آینده قراره ادم بدکاری بشه.این مسئله چجوری توجیه میشه؟ اخه هم توش یه جبر خفن هست، هم توش مجازات قبل از جرم هست، هم بی عدالتی(اگه این بچه قراره بدکار بشه پس باید کشته شه، چرا بقیه بچه هایی که قراره بدکار شن زنده بمونن) و ...

جنایت ومکافات

جنایت و مکافات

کتاب "جنایت ومکافات" اثر داستایوسکی ، نویسنده بزرگ روس ، داستان  جوانی است که نظریه ای خاص پیرامون جرم وجنایت دارد. وی معتقدم است جامعه به دو دسته تقسیم می شوند:عوام وخواص . 

خواص همان انسان های تاثیر گذار و  تاریخ سازند. آنها برای رسیدن به اهداف بزرگ خود ممکن است جرم وجنایاتی هم مرتکب شوند، اما در مقابل اهداف بزرگی که دارند به آن ها التفاتی نمی کنند زیرا کارهای بزرگتری در سر دارند که اهمیت آن در مقابل جرم و جنایت مذکور بسیار بیشتر است.راسکلینیکف، جوان قصه داستایوسکی نیز به دنبال این اندیشه و به دلیل فشار اقتصادی که وی را احاطه کرده است تصمیم به قتل پیرزن رباخواری میگیرد که او و دهها انسان دیگر در آن شهر به او مقروض هستند . وی وارد خانه پیرزن می شود اما به دلیل حضور فرد دیگری ( خواهر پیرزن) در لحظه قتل، مجبور می شود هر دو را بکشد . وی به دلیل آشفتگی خیال و ترس، بدون اینکه مبلغ پول زیادی بردارد از خانه پیرزن فرار میکند. بقیه داستان شرح حال جنگ ودعوای درونی مرد با خویشتن خویش است که البته در ضمن آن حوادث زیادی روی می دهد. ماجرای مرگ مرد دایم الخمر، خواستگارانی که مایل به ازدواج با خواهر راسکلینیکف هستند ، خانواده فقیر مرد دایم الخمر که وی به آنها کمک می کند و ...در انتهای ماجرا قهرمان داستان که با جنگ درونی خود نمی تواند کنار بیاید تصمیم به معرفی خود به پلیس میگیرد اما نه به دلیل پشیمانی از قتل پیرزن ( که او را شپش می خواند) بلکه از آن رو که نتوانست مانند شخصیت های بزرگ و انسان های خاص به اهداف بلند خویش فکر کند . معرفی داوطلبانه و اقدامات خیراندایشانه ای که وی انجام داده بود باعث تخفیف در مجازات وی می گردد و او به هشت سال زندان محکوم می شود. دختری که عاشق وی شده است( دختر همان خانواده فقیری که وی به آنها کمک می کرد) همواره به ملاقات او می آید و اندک اندک عشق این دختر در درون مرد جوان باعث رویش گل امید و ایمان می شود. او کتاب مقدس را( که قبلا به آن ایمان نداشت) در دست می گیرد و کم کم در درون خویش احساس ایمان  می کند و  به امید شروع زندگی جدید با معشوقه اش روزهای نهایی زندان را تحمل میکند.

داستایوسکی  به طرز خیره کننده ای در توصیف حالات درونی انسان ها تواناست . این کتابی است که در فهرست کتاب های قابل مطالعه هر روانشناسی باید قرار داشته باشد. نویسنده با استادی تمام حالات روحی قهرمانان داستان را توصیف می کند .به ویژه هنگامی که به اوضاع روحی جوان پس از قتل و عذاب وجدان او شرح می دهد صحنه های باشکوهی خلق می شود که خواننده را به شدت درگیر خود میکند . توصیف درگیری های روحی جوان قاتل به حدی ماهرانه صورت می گیرد که خواننده نمی تواند از عذاب روحی جوان قاتل خود را جدا بداند. 

"جنایت ومکافات" تا کنون چند بار به فارسی ترجمه شده است. علاوه بر مهری  آهی افراد دیگری چون اصغر رستگار،علی صحرایی، احمد علیقلیان، بهزاد و.... از جمله این  مترجمان هستند. خواندن این رمان را از دست ندهید.

آیا ذهن همان مغز است?

قرن هاست  بین معتقدان به عالم غیب و منکران آن  بحث و چالش بوده است. قبول یا انکار این مسأله مهم ترین عامل در پذیرش دعوت پیامبران و بهره مندی از هدایت ایشان محسوب می شد و از همین روست که قران مجید شرط هدایت را ایمان به غیب می داند. «هدی للمتقین الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلاه و....»( بقره ،2)

دعوای مذکور زیربخش های گوناگونی داشت که با سوالات فرعی خود به بحث مذکور تنوع خاصی در طول تاریخ داد. گاه مسأله حقانیت نبوت بود وزمانی وجود روح و وقتی دیگر حقانیت معجزه و وحی و گاهی دیگر .... در قرن اخیر به ویژه نیمه دوم ، آن با توجه به یافته های دانشمندان مغز وعصب شناس این اختلاف خود را در بحث معروف این همانی یا تفاوت مغز وذهن خود را نشان داده است. پاسخ این سوال نقش تعیین کننده ای در اصل بحث ایفا میکند.بدیهی است اثبات این همانی مغز وذهن راه را برای انکار روح ونتیجتاً انکار جهان فراماده و غیب و انکار پدیده وحی و...فراهم خواهد ساخت.

پدیده «دژاوو» ، قرینه ای بر تجرد نفس یا یک اختلال مغزی -عصبی ؟

 

بسیار پیش می آید که هنگام وقوع یک اتفاق ناگهان احساس میکنیم که این اتفاق را یک بار دیگر تجربه کردیم.این پدیده که در زندگی اغلب ما بسیار اتفاق افتاده است به «دژاوو»» معروف است و  موضوعی برای اندیشه دانشمندان رشته های مختلف بوده است. از آنجا که این رویداد هیچ جنبه فیزیکی خارجی ندارد وصرفاً در ذهن ما انجام می شود راهی برای بررسی آن توسط دانشمندان و انجام ازمایش های مکرر وجود ندارد. و چون سرعت انجام این تجربه سریع است ، حتی برای خود شخص تجربه گر نیز امکان بررسی ، تکرار و درک مجدد  آن نیست. بنابراین تمام سخنانی که در سایت ها و مقالات مجلات دیده اید صرفاً انتزاعی و فرضی بوده و  هیچکدام محصول آزمایش های مکرر( که شرط علمی بودن یک نظریه است) نیست. باید یادآور شویم که پدیده مذکوربه  دو نوع تقسیم می شود:

-       «دژاوو» همزمان: یعنی به یادآوری تکرار این حادثه درست در زمان وقوع آن به شکلی که درست در زمان وقوع حادثه احساس میکنیم که قبلا آن را تجربه کرده ایم

-       «دژاوو» متقدم: یعنی لحظات یا دقایق یا حتی ساعاتی پیش از وقوع یک حادثه انجام آن را واقعه با تک تک اجزای آن  را احساس کنیم. به گونه ای که همه اجزای واقعه یا بخشی از آن برای ما حالت تکراری پیدا کند.

گزارش کوتاهی از چگونگی برپایی و رشد مراسم عزاداری محرم در ایران

اقامه عزا بر سالار شهیدان واصحاب باوفای او از دیرباز در بین شیعیان و حتی غیر شیعیان رواج داشته است. از همان روز های بعد از عاشورا شاهد برگزاری عزاداری محبین اهل بیت هستیم اما برگزاری همراه با آداب رسوم خاص وبه اشکال عمومی همچون دسته روی در خیابان ها ویا اشکال خاص عزاداری نظیر سینه زنی ، شع رخوانی و ...اندکی بعد از عاشورا و به تدریج در جهان اسلام پدید آمد.

درس نامه شناخت بهائیت

"درسنامه شناخت بهائیت" منتشر شد

این کتاب دومین اثر  (البته در قالب کتاب) اینجانب در موضوع بهائیت است که تاکنون  به زینت طبع آراسته می شود.  کتاب قبلی  با عنوان " بن بست ظلمانی" توسط انتشارات ندای زیتون منتشر شد که در حال حاضر نایاب می باشد. علاوه بر این دو سه مقاله علمی در مجلات علمی پژوهشی به قلم اینجانب منتشر شده است.

 در این کتاب مطالب  متنوعی درباره نحله شیخیه و  فرقه بابی به عنوان  ریشه های عقیدتی -تاریخی  و بستر پیدایش آئین  بهائیت آمده است.تاریخچه سیاسی و زندگی موسس ورهبران این آئین و بیان عملکرد سیاسی اجتماعی این جریان دردو قرن اخیر بخش دیگری از مطالب کتاب را به خود اختصاص داده است.

در ادامه ، چشمان خواننده میزبان مطالب مفصلی در  تحلیل عقاید ، تعالیم واحکام  آئین بهائیت،بهائی خواهد بود. در این بخش در حدامکان تلاش شده است تا چالش های عقیدتی بهائیت با اسلام مورد امعان نظر بیشتری قرار داده شود. گفتنی است، در این کتاب ،  فصل مستقلی به بیان و تحلیل  شبهات  نویسندگان بهائی در خصوص مساله خاتمیت  اختصاص داده شده است. 

 علاوه بر مطالب بالا، برای آشنایی خوانندگان محترم با وضعیت حال بهائیت در جهان ، بخش مستقلی برای تبیین  انشعابات این آئین در دو قرن اخیر و همچنین چگونگی سازماندهی و مدیریت  هواداران آن در نظر گرفته شده است . 

برای غنای هرچه بیشتر ، در حاشیه کتاب به تناسب موضوع نسبت به معرفی اشخاص ومکان های ذکر شده در متن اقدام شده است تا خواننده متن بتواند بدون از همگسیختگی مطالب و بدون در همریختگی نظم آن در کنار مطالعه مطالب علمی ، با اشخاص ومکان های مذکور در متن نیز آشنایی بیشتری پیدا نماید.

برای افاده بیشتر به آن دسته از خوانندگان که توضیحات کتاب تشنگی علمی وکنجکاوی روحی آنان را سیراب نمی سازد  در انتهای هر فصل منابعی برای مطالعه بیشتر معرفی شده است.از مزایای این کتاب آن است که فصل مستقلی برای کتابشناسی کتب مشهور بهائیان اختصاص داده شده است.

تلاش نویسنده بر آن بوده است که مطالب کتاب به شکلی دسته بندی گردد که قابلیت ارائه یک ترم درسی در مراکز بهائیت شناسی کشور را داشته باشد.

علاقمندان به مطالعه این اثر، می توانند آن را از انتشارات گوی تهیه نمایند.

محل عرضه محصولات  انتشارات گوی در نمایشگاه بین المللی کتاب :  سالن 2، راهروی 6 ، غرفه 32 می باشد

حدیث امام علی درباره هفت سین

اخیرا در فضای مجازی حدیثی از امیر المومنین نقل شده ومی شود که بی ربط به این ایام نیست . بر اساس این روایت آن حضرت در پاسخ به سوالی در مورد نوروز وسفره هفت سین  نظر اصحاب خود  را به قرائت   7 آیه قران که با کلمه سلام آغاز شده است جلب می فرماید و به ایشان مژده می دهد که هرکس این آیات را در روز نوروز ( آغاز برج حمل)  را با گلاب و زعفران بنویسد و خود و خانواده اش از آن بخورد، من ضامنم تا اخر سال با سلامت و تندرستی زندگی کنند. این آیات عبارتند از
1) سلامُ علی آلِ یاسین
2) سلامٌ علی اِبراهیم
3) سلامُ عـَلی موُسی و هارون
4) سلامُ هیَ حتّی مَطلَعِ الفـَجر
5) سلامٌ علی نوح ٍ فی العالمین
6) سلامٌ عـَلیکُم طِبتُم فادخـُلوُها خالدین
7) سلامٌ قولاً مِن رَبِّ رحیم  "

 در پاسخ به یکی از دوستان که نظر حقیر را درباره این حدیث خواستار شده بود باید بگویم

به نظر  بنده صحت  سند  این حدیث  و نیز دلالت  آن به چند دلیل محل تامل و تردید است

 

از شعار "مرگ بر ضد ولایت فقیه "تا لعن خلفا

چرا شما به شیعیانی که سر ولایت فقیه باهاتون اختلاف نظر دارند لعن میفرستید ومیگید مرگ برضد ولایت فقیه، اما لعن مخالفان امیرالمومنین (خلفا ) را برنمی تابید؟

پاسخ :

 

در ابتدا باید خاطر نشان سازم که جمله "مرگ بر فلانی " با جمله "لعنت بر فلانی" دقیقاً هم معنی نیست .برای رسیدن به پاسخ سوال باید معنی مرگ بر ضد ولایت فقیه وبار ارزشی اون فهمیده بشود .